Als vrouwen zwanger worden, is in het arbeidsrecht van alles voor hen geregeld. Een uitkering tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof en ook voor de partner van de bevallen vrouw kan tegenwoordig aanspraak maken op verlof. In dit artikel zal de uitkering voor zwangere en bevallen werkneemsters en andere gerelateerde verlofvormen worden uitgelicht.

Zwangerschaps- en bevallingsuitkering

In de Wet Arbeid en Zorg (hierna: WAZO) is de zwangerschaps- en bevallingsuitkering geregeld. Het UWV regelt de verstrekking van deze uitkering. De hoogte van de uitkering is gelijk aan het dagloon. Dit is maximaal €228,76 per dag.[1] De artikelen die hierbij van belang zijn, zijn artikel 3:16 WAZO jo.  artikel 29a Ziektewet. Het is mogelijk dat in een individuele arbeidsovereenkomst of in een cao een aanvulling op dit dagloon door de werkgever wordt geregeld.

De werkneemsters hebben recht op ten minste 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. Dit op grond van artikel 3:8 WAZO. Het verlof kan door de werkneemster flexibel worden opgenomen. Dit houdt in dat de werkneemster als ingangsdatum van het verlof elke dag kan kiezen tussen 6 en 4 weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum (ofwel de datum waarop de vrouw is ‘uitgerekend’). Als de werkneemster zwanger is van meer dan één kind, dan mag de werkneemster een dag uitkiezen tussen 10 en 8 weken voor de uitgerekende datum. Dit alles is geregeld in artikel 3:1 WAZO.

De werkneemster kan na haar bevalling de werkgever verzoeken het bevallingsverlof op te delen na 6 weken waarop het recht van verlof is ingegaan. Dit is het bevallingsverlof. Dit verlof kan over een periode van 30 weken worden opgenomen.

Er bestaat een aparte uitkeringsregeling voor zwangere zelfstandigen. Dit is geregeld in hoofdstuk 3, afdeling 2, tweede paragraaf van de WAZO. In beginsel kunnen zelfstandigen geen gebruik maken van werknemersuitkeringen van werknemersuitkeringen (zoals de zwangerschapsuitkering), aangezien zij niet worden gekwalificeerd als een werknemer. Bij zwangerschap is voor dit beginsel dus een uitzondering gemaakt.

De hoogte van de uitkering voor deze vrouwen is 100% van de grondslag + 8% vakantietoeslag. De uitkering is echter niet hoger dan het wettelijk minimumloon. Als de zelfstandigen ten minste 1225 uur hebben gewerkt in het jaar voorafgaand aan het recht op de zwangerschapsuitkering, maar een verlies hebben gemaakt, dan hebben zij toch recht op een uitkering. Als zij niet aan dit vereiste kunnen voldoen, dan hangt de hoogte van de uitkering af van de winst/ inkomsten die de zelfstandige heeft genoten.

Zoals eerder genoemd is het UWV verantwoordelijk voor de verstrekking van de uitkering. Over het algemeen betaalt de werkgever het loon aan de werkneemster door en ontvangt de werkgever van het UWV de WAZO-uitkering als zijnde een compensatie van de loondoorbetaling.

Geboorteverlof

Een werknemer heeft het recht om na de bevalling van de echtgenote, gelijkgestelde of persoon die het kind erkent, geboorteverlof op te nemen met behoud van loon naar arbeidsduur van een week. Dit verlof moet worden opgenomen in een periode van 4 weken, vanaf de eerste dag na de bevalling, artikel 4:2 WAZO.

Er bestaat tevens een aanvullende regeling. Dit houdt in dat na afloop van het geboorteverlof van artikel 4:2 WAZO in een periode van 6 maanden, vanaf de eerste dag na de bevalling, aanvullend geboorteverlof kan worden opgenomen. Deze vorm van geboorteverlof is zonder behoud van loon. Dit op grond van artikel 4:2a WAZO. Dit verlof mag maximaal 5 hele weken over de arbeidsduur per week duren. Een vereiste is dat eerst het geboorteverlof van artikel 4:2 WAZO is opgenomen.

Er bestaat een mogelijkheid voor de werknemer om een uitkering aan te vragen bij het UWV voor dit aanvullend geboorteverlof. Dit op grond van artikel 4:2b WAZO. Deze uitkering is 70% van het dagloon. Bij individuele arbeidsovereenkomst of cao kan een aanvulling op dit aanvullend geboorteverlof worden geregeld. Deze regeling geldt enkel voor werknemers waarover aof-premie wordt afgedragen.

De regering wil met bovenstaande regeling een betere participatie van partners bij de zorg en opvoeding van het kind stimuleren, arbeidsparticipatie van vrouwen bevorderen en zorgen voor meer evenwicht in de zorg en arbeid van partners.

[1] https://www.uwv.nl/particulieren/bedragen/detail/maximumdagloon