M. Hovens

Rechtspraak op bestelling: is het mogelijk? Het bedrijf e-Court biedt zich aan als goedkoop alternatief om geschillen op te lossen. De rechter duurt te lang en kost te veel, vinden zij. Het klinkt handig, maar is dit ook zo?

Het bemiddelingsbureau e-Court is een bedrijf uit Doorn dat sinds 2009 buiten de rechter om oordelen velt, vooral over geschillen tussen zorgverzekeraars en haar klanten. Bedrijven kunnen in hun algemene voorwaarden opnemen dat zij gebruik willen maken van deze vorm van arbitrage [1]. Alleen als een klant bezwaar maakt, wordt bij een conflict de kantonrechter ingeschakeld [2]. Het proces bij e-Court geschiedt volledig digitaal. De partijen moeten hun partijstukken opsturen en op basis daarvan velt een van de arbiters ‘met minimaal 15 jaar relevante werkervaring’ een oordeel [1]. Het platform voor onderzoeksjournalistiek Investico onthulde deze week dat inmiddels ongeveer 90 procent van de zorgverzekeraars gebruik maken van e-Court [3]. Bovendien maakt ook webwinkel Bol.com gebruik van dit bemiddelingsbedrijf. 

Digitale arbitrage heeft een aantal voordelen. Een oordeel van e-Court kost bijvoorbeeld 85 euro, terwijl de griffiekosten bij de rechtbank maximaal 476 euro zijn. De zorgverzekeraars hebben bovendien gemerkt dat een ‘veroordeling’ door de digitale arbiters wanbetalers sneller tot betalen aanzet [1]. Echter, André Moerman van LOSR en Sociaal Werk Nederland, stelt dat er meer nadelen dan voordelen zijn. E-Court heeft een platform: de zorgverzekeraar die de zaak voorlegt, kan in de toekomst meer zaken aanleveren. Er is dus een groot financieel belang, dat stimuleert tot een gunstige uitspraak voor bedrijven. Bovendien is het totaal onbekend wie de arbitrage doet en worden de uitspraken niet gepubliceerd [1]. De klanten hebben dan wel de mogelijkheid om bezwaar te maken tegen het gebruik van e-Court bij een geschil, maar vaak hebben zij niet de informatie om deze afweging te maken [2]. Het speelt dus allemaal achter de schermen af.

De Raad voor de Rechtspraak vraagt zich daarnaast ook af of conflicten over wanbetaling wel geautomatiseerd moeten worden: “Niemand weet wat er gebeurt bij e-Court”. Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, maakt zich zorgen over de positie van burgers en het aanzien van ons rechtsstelsel [2].

Een vonnis van het bemiddelingsbedrijf moet nog wel bekrachtigd worden door een gewone rechtbank. Echter, de vraag blijft natuurlijk of deze vonnissen goed bestudeerd worden, of dat ze slechts een stempel krijgen wanneer ze voldoen aan een aantal formaliteiten. Hoe dan ook: deze vonnissen lijken zijn een gevaar voor de rechtsbescherming in Nederland [2].

 

[1] ‘Nederlandse rechtbanken kritisch over concurrentie door ontransparante robotrechter’, Volkskrant 19 januari 2018, volkskrant.nl, https://www.volkskrant.nl/tech/nederlandse-rechtbanken-kritisch-over-concurrentie-door-ontransparante-robotrechter~a4560646/

[2] ‘Robotrechter e-Court is een groot en niet-transparant zwart gat’, NOS 21 januari 2018, nos.nl, https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2212374-robotrechter-e-court-is-een-groot-en-niet-transparant-zwart-gat.html

[3] ‘Zorgen om populaire digitale rechter’, NRC Handelsblad 19 januari 2018, nrc.nl, https://www.nrc.nl/nieuws/2018/01/19/zorgen-om-populaire-digitale-rechter-a1588963