Mondkapjes, ze zijn inmiddels niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Voorlopig zullen ze ook niet verdwijnen. Vanaf 1 december geldt namelijk een mondkapjesplicht. Iedereen van 13 jaar en ouder moet een mondkapje dragen in alle publieke binnenruimten.[1] Hoe is de mondkapjesplicht eigenlijk juridisch geregeld en wat zijn de gevolgen van een overtreding?
Juridisch kader
Sinds de uitbraak van het coronavirus namen veiligheidsregio’s maatregelen ter bestrijding van het virus op in noodverordeningen.[2] Deze noodverordeningen zijn echter bedoeld voor (crisis)situaties. Daarom zijn de verordeningen per 1 december vervangen door de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19 (ofwel: Coronawet) die eind oktober is aangenomen.[3] Aanvullende onderwerpen worden geregeld in ministeriële regelingen.[4] Zo bevat de Regeling aanvullende mondkapjesverplichtingen Covid-19 een mondkapjesplicht.
Coronaboete
Overtreding van de noodverordeningen van de veiligheidsregio’s is strafbaar op grond van artikel 443 Wetboek van Strafrecht. Nu de Coronawet in werking is getreden, is een overtreding van de coronamaatregelen strafbaar op grond van artikel 68bis van de Coronawet. De maximumstraf op de overtreding van de mondkapjesplicht is een hechtenis van ten hoogste twee maanden of geldboete van de tweede categorie, te weten 4.350 euro.[5] Deze coronaboete betreft een strafbeschikking (artikel 257a lid 2 sub b Wetboek van Strafvordering).
Uit cijfers van het Openbaar Ministerie volgt dat er sinds 16 maart al 17.480 strafbeschikkingen zijn uitgevaardigd voor coronagerelateerde overtredingen. Daarvan zijn 3.034 strafbeschikkingen uitgevaardigd voor het overtreden van de mondkapjesplicht die sinds 1 juni 2020 in het openbaar vervoer geldt.[6]
Verzet
Wie het niet eens is met een strafbeschikking, kan binnen veertien dagen verzet instellen (artikel 257e Wetboek van Strafvordering). Het verzet leidt ertoe dat de zaak door de officier van justitie ter kennis van de rechtbank wordt gebracht, tenzij hij de strafbeschikking intrekt (artikel 257f lid 1 Wetboek van Strafvordering). De behandeling van de zaak vindt plaats overeenkomstig de regels voor het strafproces in eerste aanleg (artikel 257f lid 3 Wetboek van Strafvordering). Het gevolg is dat de rechter beslist op basis van het rechterlijk beslissingsmodel uit artikel 348 en 350 Wetboek van Strafvordering.
Geldboetes verlaagd
De cijfers van het Openbaar Ministerie laten zien dat veelvuldig van dit rechtsmiddel gebruik wordt gemaakt; er is sinds 16 maart 7.451 keer verzet ingesteld tegen strafbeschikkingen die zijn uitgevaardigd op grond van de noodverordening.[7]
Op 7 oktober jl. heeft de rechter uitspraak gedaan in 21 zaken waarin verzet tegen de boete was ingesteld. In de zaken waarin de rechter vond dat de boete terecht was opgelegd heeft hij deze verlaagd tot 95 euro. Het beleid van het Openbaar Ministerie was om een boete van 390 euro op te leggen. De rechter vond dit bedrag echter niet passend gelet op het publieke debat.[8] Inmiddels is het bedrag dan ook aangepast naar 95 euro. Wie vanaf 1 december geen mondkapje draagt, riskeert dus een boete van 95 euro.
Tip! De mondkapjesplicht geldt ook voor het onderwijs, dus vergeet je mondkapje niet als je naar de campus komt om een tentamen te maken. Mocht je toch een boete krijgen, dan kun je binnen veertien dagen in verzet komen.
[1] ‘Mondkapje verplicht vanaf 1 december’, rijksoverheid.nl (zoek op mondkapje december).
[2] De bevoegdheid om een noodverordening (als bedoeld in artikel 176 Gemeentewet) vast te stellen gaat in het geval van een ramp over van de burgemeester op de voorzitter van de veiligheidsregio (artikel 39 lid 1 onder b Wet Veiligheidsrisico’s jo. artikel 176 Gemeentewet).
[3] ‘Coronawet vervangt noodverordeningen’, rijksoverheid.nl (zoek op coronawet).
[4] Zie artikel 58j van de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19.
[5] Overtreding van ministeriële regelingen, zoals de Regeling aanvullende mondkapjesverplichtingen Covid-19 waarin de mondkapjesplicht is vastgelegd, is strafbaar op grond van artikel 68bis lid 2 sub b jo. artikel 58j van de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19.
[6] ‘Update cijfers coronagerelateerde misdrijven en overtredingen’, om.nl (zoek op update corona).
[7] ‘Update cijfers coronagerelateerde misdrijven en overtredingen’, om.nl (zoek op update corona).
[8] Voorleesvonnis coronaboetes 7 oktober 2020, p. 4-5.
