C. Knoop

 

De onrechtmatige daad is een fenomeen waar zelfs in het dagelijks leven vaak over wordt gesproken. Dat komt omdat het gemakkelijk is om je een situatie voor te stellen waar het op van toepassing is. Voorbeelden zijn het laten vallen van een dure vaas van een ander of met je auto per ongeluk tegen een geparkeerde auto aanrijden. De onrechtmatige daad is bijna overal in te vinden, maar waar hebben we het eigenlijk over?

 

Definitie

Een onrechtmatige daad is een handelen of een nalaten waarbij een ander schade wordt berokkend. Dit kan gehaald worden uit artikel 6 : 162 van het Burgerlijk Wetboek. Er moet aan vijf vereisten voldaan zijn om te mogen spreken van een onrechtmatige daad. Het moet gaan om een onrechtmatige daad die toegerekend kan worden aan de dader waarbij schade ontstaan is dat het gevolg is van die onrechtmatige daad. Ten slotte moet er gekeken worden of er relativiteit bestaat tussen de schade en de wettelijke bepaling die de benadeelde daartegen beschermd.

 

Onrechtmatige daad

Bij een onrechtmatige daad kan er sprake zijn van drie situaties. Er moet namelijk een inbreuk zijn op een recht, een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of een doen of nalaten dat in strijd komt met hetgeen dat volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamd. Een voorbeeld van een inbreuk op een recht is de dure vaas van een ander die je laat vallen. Dit maakt een inbreuk op het eigendomsrecht van de wederpartij. Vervolgens is een voorbeeld van een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht het overschrijden van een betredingsverbod. Er is een wettelijke plicht om je buiten een bepaald gebied te begeven. Een doen of nalaten dat in strijd komt met hetgeen dat volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeert betaamd betekent ten slotte dat je je aan regels hoort te houden die de maatschappij je oplegt. Het gaat daarbij om een veranderend criterium naarmate hetgeen de maatschappij ‘normaal’ vindt, zich ontwikkelt. Voor dit alles kan er nog een rechtvaardigingsgrond zijn. De vernieling van een auto is bijvoorbeeld rechtmatig als er toestemming is gegeven door de eigenaar.

 

Schade

Schade kan bestaan uit materiële schade en immateriële schade. Bij materiële schade gaat het om voorwerpen, zoals een auto of een vaas. Immateriële schade bestaat uit letsel en leed. Letsel zou je kunnen oplopen als je in de auto zit die aangereden wordt. De ziekenhuiskosten zouden dan gevorderd kunnen worden. Vervolgens zou je bij leed kunnen denken aan iemand die getuige is bij een ernstig ongeval van een geliefde waardoor je getraumatiseerd raakt.

 

Causaal verband

Bij een causaal verband gaat het om een oorzaak-gevolg relatie. De schade moet ontstaan zijn door de onrechtmatige daad van de dader.

 

Relativiteit

De opgelopen schade kan alleen vergoed worden als de relevante wettelijke bepaling de benadeelde bescherming verleend. De schade moet daarom gelinkt kunnen worden aan de wet waar het uit voortkomt. Als die bepaling geen bescherming verleend, dan kan er niet worden gesproken van een onrechtmatige daad.

 

Toepassing

Dit was een hele hoop theorie die ik ga toepassen op een voorbeeld. Stel je voor dat een man een auto kapotslaat met een hamer. Het gaat hier om een onrechtmatige daad, want er wordt een inbreuk gemaakt op een eigendomsrecht maar er kan ook worden gezegd dat er gehandeld wordt in strijd met een wettelijke plicht. In artikel 350 van het Wetboek van Strafrecht staat dat vernieling verboden is. Er is hier geen rechtvaardigingsgrond, omdat er geen toestemming verleend is door de eigenaar. Vervolgens is er schade opgelopen, namelijk de kapotte auto. Deze schade is ontstaan door het slaan met de hamer. Dit maakt dat er een causaal verband is. Ten slotte is er de benodigde relativiteit omdat artikel 350 beschermt tegen vernieling. Concluderend kan er gesproken worden van een onrechtmatige daad.

 

Conclusie

Het concept van de onrechtmatige daad is genuanceerd, want er zitten verschillende stappen in die nagelopen moeten worden om tot een conclusie te komen. Desondanks is artikel 6 : 162 één van de meest gebruikte bepalingen om een schadevergoeding te vorderen omdat er gemakkelijk aan te voldoen is. Er zijn zo veel verschillende categorieën dat een vordering meestal ergens kan worden ondergebracht.