L. van Hoorn

Op 28 mei 2018 heeft de meervoudige kamer van het team Familie- en Jeugdrecht van de rechtbank Limburg het verzoek van officier van justitie toegewezen om in de geboorteakte van een persoon uit Roermond de vermelding ‘vrouwelijk’ te verbeteren in ‘geslacht is niet kunnen worden vastgesteld’.[1]

Bij de geboorte kon het geslacht van de Roermondenaar niet worden vastgesteld. De ouders hadden daarop besloten dat het geslacht ‘mannelijk’ werd, want dat zou makkelijker zijn voor het kind. In de pubertijd bleek dat de persoon zich niet mannelijk voelde, maar later bleek ook niet vrouwelijk. De intussen 57-jarige wenste dat er een geslacht zou komen voor mensen die zich noch man noch vrouw voelen.[2]

In 2007 achtte de Hoge Raad de tijd nog niet rijp voor toewijzing van een dergelijk verzoek en dat er met afwijzing van het verzoek geen inbreuk zou worden gemaakt op art. 8 EVRM, het recht op eerbiediging van privé familie- en gezinsleven.[3] Volgens de Hoge Raad werd er – in 2007 – weliswaar meer aandacht gegevan aan interseksualiteit, maar dat er nog geen sprake was naar een trend naar juridische erkenning. De rechtbank heeft nu geoordeeld dat de tijd wel rijp is. Volgens de rechtbank is sprake van een inbreuk op het privéleven, het zelfbeschikkingsrecht en de persoonlijke autonomie van belanghebbende nu behanghebbende zich niet als genderneutraal kan laten registreren’. Inmiddels elf jaar later, is er wel sprake van een maatschappelijke erkenning, maar ook van een verlangen naar juridische erkenning van een neutrale geslachtelijke identiteit. In de Nederlandse samenleving wordt volgens de rechtbak steeds meer gekozen voor genderneutraliteit. Reizigers van de NS worden sinds 10 december 2017 niet meer aangesproken met ‘dames en heren’ maar met ‘reizigers’. Ook op de OV-chipkaart is het geslacht achterwege gelaten. Er komen steeds meer genderneutrale toiletten en vorig jaar maakte de Hema al bekend genderneutrale kinderkleding te gaan verkopen.

Nederland kwam niet als eerst met het idee over een derde geslacht. Nepal heeft dit in 2011 al ingevoerd. [4] In Nepal wordt om de tien jaar een zogenaamde volksstelling gehouden waarin burgers dus voortaan niet alleen man of vrouw kunnen aangeven, maar ook een derde sekse.

Vanuit verschillende organisaties in het land is positief op de uitspraak gereageerd.[5] Zo heeft COC Nederland  (belangenverenigingen voor lesbiennes, homo’s, biseksuelen en transgender) het een ‘zetje in de richting van een politiek besluit’ genoemd en gaf Stichting NNID (Nederlands Netwerk Intersekse/DSD) aan dat ze het een stap in de goede richting vinden. De voorzitter van TNN (transgender netwerk Nederland) reageerde ook enthousiast op de uitspraak. Volgens hem is het erg goed nieuw, veel mensen willen af van dat ‘M’ of ‘V’. 6% van de Nederlandse bevolking wil zich niet eenduidig in het ene of andere hokje stoppen.

Hoewel de rechtbank van oordeeld is dat beleving noch man noch vrouw in de akte zou moeten worden opgenomen, door bijvoorbeeld een vermelding X, is dat nog niet mogelijk op dit moment. Het is vanaf nu aan de wetgever om hierin keuzes en wetgeving te maken.

[1] https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBLIM:2018:4931

[2] https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/rechter-vindt-tijd-rijp-voor-erkenning-van-derde-gender~b6eff6e5/

[3] https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2007:AZ5686

[4] http://www.standaard.be/cnt/dmf20110109_046?subsection=2

[5] https://www.nu.nl/binnenland/5286911/rechtbank-erkent-derde-gender-in-geboorteakte.html