By Yvon Schoenmakers

Op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) is het voor burgers en particuliere bedrijven niet toegestaan camerabeelden te publiceren waarop strafbare feiten en verdachten te zien zijn. Als het aan de minister van Veiligheid en Justitie, Van der Steur, ligt gaat daar binnenkort verandering in komen. Het wetvoorstel van de minister moet ervoor zorgen dat het publiceren van camerabeelden niet langer in alle gevallen een bevoegdheid is die enkel aan het Openbaar Ministerie en de politie toekomt.[i] De regering wil hiermee onder meer tegemoet komen aan een maatschappelijke behoefte om dergelijke beelden te mogen publiceren. Daarnaast hoopt de minister met het voorstel de opsporing te ondersteunen en zorgvuldige omgang met de gepubliceerde beelden te bevorderen.

Privacywetgeving

Het maken van video-opnamen van mensen, bijvoorbeeld met een bewakingscamera, vormt een verwerking van persoonsgegevens zoals bedoeld in de Wbp. Op het moment dat deze opnames beelden bevatten van een (gegronde verdenking van een) strafbaar feit, is er sprake van ‘strafrechtelijke persoonsgegevens’. Op grond van art. 16 Wbp is het verwerken van deze gegevens niet toegestaan. Een winkelier mag dus geen bewakingscamerabeelden van een vermeende winkeldief op Facebook verspreiden.[ii] Het wetsvoorstel wil hier verandering in brengen. Als aan de onderstaande limitatieve voorwaarden is voldaan, is het verbod om strafrechtelijke gegevens te verwerken niet van toepassing:

1. Op de camerabeelden mag uitsluitend een nog niet-geïdentificeerde persoon herkenbaar in beeld zijn die zich schuldig maakt aan:

• diefstal waarbij geen sprake is van geweld of van bedreiging met geweld tegen personen;
• vernieling;
• beschadiging;
• onbruikbaarmaking of wegmaking van enig goed.

2. De verwerking van die camerabeelden moet de opsporing ondersteunen; en

3. De verantwoordelijke van de beelden is verplicht vooraf bij politie aangifte te doen en daarbij de camerabeelden ter beschikking te stellen.

Als de camerabeelden van de winkelier (of een andere particulier of burger) voldoen aan deze voorwaarden, dan mag hij dus zelfstandig de beelden op internet publiceren. Uit de voorwaarden vloeit echter wel het vereiste voort dat op de beelden het strafbare feit én de persoon die het feit pleegt, vastgelegd moeten zijn. Het moet dus gaan om ‘heterdaad-beelden’. Bovendien mogen andere personen dan de verdachte niet herkenbaar in beeld.[iii]

Advies CBP

Het College bescherming persoonsgegevens (CBP) heeft in juli van dit jaar een (negatief) advies gegeven over het wetsvoorstel. Het CBP heeft daarbij getoetst aan artikel 8 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Op grond van dit artikel mag de privacy enkel bij wet worden ingeperkt indien dit noodzakelijk is. Deze noodzaak is volgens het CBP niet door de regering aangetoond. Het voorstel maakt niet duidelijk waarom de verruimde publicatiebevoegdheid ondersteuning geeft bij het opsporen van strafbare feiten en biedt bovendien geen concrete aanknopingspunten voor de veronderstelling dat de veiligheid hierdoor daadwerkelijk wordt verhoogd.[iv] Daarnaast oordeelt het CBP dat het wetsvoorstel niet voldoet aan het vereiste van proportionaliteit. De zeer ingrijpende gevolgen van de wetswijziging op de persoonlijke levenssfeer van burgers en de risico’s van eigenrichting zijn door de regering onvoldoende meegenomen. Tot slot is ook aan het subsidiariteitsvereiste niet voldaan aldus het CBP, het beoogde doel van opsporing kan immers ook bereikt worden met minder ingrijpende middelen. Het CBP adviseert dan ook om het voorstel niet in te dienen.[v]

En nu?

Momenteel is nog niet bekend welke gevolgen het negatieve advies van het CBP heeft voor het wetsvoorstel. Minister Van der Steur heeft zich hierover nog niet uitgelaten. Zodra er meer bekend is, wordt u op de hoogte gebracht.

­­­­­­__________________________________________________________________________

[i] Kamerstuk, Wetsvoorstel Camerabeelden 23 april 2015.

[ii] M. Jansen, ‘Internetconsultatie wetsvoorstel publicatie camerabeelden verdachten diefstal of vernieling’, Dirk Zwager 28 mei 2015, www.dirkzwagerondernemingsrecht.nl.

[iii] S. Wolters,’ Gebruik camerabeelden door burgers en bedrijven bij opsporing criminaliteit’, Banning Advocaten 26 mei 2015, www.privacyblog.info.

[iv] S. Wolters,’ Advies CBP over wetsvoorstel publicatie camerabeelden van strafbare feiten door burgers’, Banning Advocaten 3 september 2015, www.banning.nl/publicaties.

[v] Advies CBP over gebruik camerabeelden van particulieren bij opsporing, College Bescherming Persoonsgegevens 2 juli 2015, www.cbpweb.nl.