Stop met appen achter het stuur!

N. Wachelder

Eind 2017 werd al bekend gemaakt dat het kabinet plannen had om een grootschalige campagne te starten die de gevaren van het gebruik van je mobiel tijdens het rijden onder de aandacht moet brengen. Zowel automobilisten als fietsers zijn een gevaar op de weg wanneer zij (onder andere) slingeren terwijl zij met hun mobiel bezig zijn. Of het toenemende aantal ongelukken in verband staat met telefoongebruik achter het stuur, staat buiten kijf. [1] Volgens Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid wordt de kans op een ongeluk zes keer zo groot. [2] Deze discussie werd nieuw leven in geblazen nadat in 2016 op Texel een 21-jarige vrouw overleed als gevolg van een aanrijding door een automobiliste die vermoedelijk WhatsApp-berichten aan het versturen was. De rechter achtte dit niet bewezen en ze kwam ervan af met een taakstraf van 120 uur. [3] [4]

Wettelijke basis

Je vraagt je misschien af: wat maakt het bedienen van een telefoon anders dan het bedienen van de navigatie, de radio, de airco of eten achter het stuur? Bij een telefoon is natuurlijk het risico veel groter dat er nog meer afleiding bij komt kijken door bijvoorbeeld appjes die constant binnenstromen. Echter, zodra je begint te slingeren, door doorgetrokken strepen rijdt of door rood rijdt, ben je een gevaar op de weg en kunnen ook de eerdergenoemde handelingen voor een boete zorgen. [5] De algemene regel voor automobilisten is terug te vinden in artikel 5 van de Wegenverkeerswet, luidende: ‘Het is eenieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd’. Dit kan nogal ruim worden geïnterpreteerd. In de wet staat namelijk dat het ‘vasthouden van je telefoon’ verboden is. In dit kader oordeelde het gerechtshof Leeuwaarden 7 maart jl. dat ‘aanraken’ niet hetzelfde is als ‘vasthouden’ en het dus gewoon toegestaan is om je telefoon aan te raken als deze in de houder zit.
Oplossingensrichtingen

Het zou dus nog makkelijker moeten worden om een telefoon te koppelen aan de auto, zodat de telefoon handsfree kan worden gebruikt. Ook zou het makkelijker moeten worden om binnenkomende meldingen te negeren. Apple heeft al een optie ‘niet storen tijdens het autorijden’. Hierbij worden meldingen tijdens het rijden beperkt en worden inkomende gesprekken alleen toegestaan wanneer de iPhone is verbonden met Bluetooth in de auto of een handsfree accessoire. Het probleem blijft dat je deze functie zelf aan moeten zetten en dus enkel vrijwillig tegen de gevaren van appen achter het stuur zal worden beschermd. Mensen die hun telefoon alsnog willen gebruiken, zullen dit blijven doen omdat zij het gevaar ervan niet inzien. Veel telecombedrijven zullen het te ver vinden gaan om een techniek te ontwikkelen die het gebruik van de smartphone tijdens het rijden onmogelijk maakt.[6] Er is zelfs gesproken over een mogelijke celstraf voor het appen of bellen achter het stuur. Dit zou dan vallen onder de term ‘roekeloosheid’. Het aantal verkeersslachtoffers móet immers omlaag. Vooralsnog is dit echter nog maar een voorstel. [7] Momenteel staat er op het in de handen houden van de telefoon achter het stuur ‘slechts’ een boete van maximaal 230 euro en zelfs deze wordt in de praktijk zelden uitgedeeld. Veilig Verkeer Nederland ziet een zwaardere straf als enige mogelijkheid om automobilisten hun rijgedrag aan te laten passen en hierdoor het aantal verkeersslachtoffers af te laten nemen. [8]

 

Nieuwe ontwikkelingen

De pakkans is nu nog erg klein. Afgelopen week hebben zich nieuwe ontwikkelingen voorgedaan. De politie start een proef met speciale flitscamera’s waardoor de pakkans aanzienlijk kan worden vergroot. Deze camera’s kunnen door de voorruit registreren of een bestuurder met zijn telefoon bezig is. Ze kunnen op zo een manier worden geplaatst dat je vanaf boven goed in de auto’s kunt kijken. De beelden worden met een groothoeklens, die dingen op afstand scherp kan vastleggen, gemaakt. Vervolgens worden deze beelden doorgestuurd naar een medewerker van de politie. Die beoordeeld dan of er sprake is van een strafbaar feit.[9] Deze techniek geeft hoop om de pakkans te vergroten, maar de vraag is of zo’n bekeuring juridisch standhoudt. De privacy van de bestuurders is namelijk in het geding. Volgens de politie zullen de beelden van mensen die geen strafbaar feit plegen om die reden direct worden vernietigd. Hier kunnen natuurlijk nog steeds vraagtekens bij worden geplaatst. Een boete zal naar de kentekenhouder worden gestuurd en vervolgens zal worden uitgezocht wie de daadwerkelijke bestuurder was. Aangezien de nieuwste ontwikkelingen vooral zien op het vergroten van de pakkansen, ben je vooralsnog veilig als je je mobiel gewoon in een houder plaatst.[10] [11]

[1]https://www.nu.nl/politiek/5028392/kabinet-start-campagne-appen-achter-stuur-in-2018.html
[2]https://nos.nl/artikel/2145486-appen-achter-het-stuur-gevaar-is-duidelijk-oplossing-niet.html
[3]https://www.nu.nl/binnenland/5019944/taakstraf-fataal-auto-ongeluk-texel-appen-achter-stuur-niet-bewezen.html
[4]https://www.ad.nl/politiek/vvd-politie-moet-mobiel-checken-na-elk-verkeersongeluk~ab0e0746/
[5]https://www.destentor.nl/binnenland/telefoon-airco-drankje-wat-mag-wel-en-niet-achter-het-stuur~a05f5a9c/
[6]https://nos.nl/op3/artikel/2117586-we-zien-het-gevaar-niet-van-appen-achter-het-stuur.html
[7]https://www.ad.nl/binnenland/celstraf-voor-appen-achter-het-stuur~aaa7462a/
[8]https://www.ad.nl/politiek/kamermeerderheid-bestraf-appen-achter-het-stuur-als-misdrijf~af27644d/
[9]https://www.ad.nl/binnenland/politie-start-proef-met-flitscamera-s-tegen-appen-achter-stuur~a685b9ff/
[10]https://www.destentor.nl/binnenland/politie-start-proef-met-flitscamera-s-tegen-appen-achter-stuur~a685b9ff/
[11]https://www.rtvnoord.nl/nieuws/191450/Politie-zet-camera-s-in-om-appende-automobilisten-te-betrappen