De Uitvaartverzorger is het nieuwste boek van Gerard Spong. Het boek gaat over de zaak van Ralph Bergveld en is op de waargebeurde zaak van Dirk V. gebaseerd. Ralph, van beroep uitvaartondernemer, wordt verdacht van moord op zijn vrouw door – in het kort – de auto waar zijn vrouw zich in bevond te water doen rijden met als gevolg dat zijn vrouw is verdronken.

Voordat ik begon met lezen werd De Uitvaartverzorger op internet geassocieerd met de woorden ‘thriller’ en ‘roman’. Ik ging het boek dan ook lezen met de verwachting dat ik me in een andere wereld zou wanen zoals meestal het geval is bij het lezen van een thriller en/of een roman. Bij het lezen van De Uitvaartverzorger waan je je echter niet in een andere wereld. Het verhaal wordt afstandelijk en koel beschreven en je voelt geen connectie met de personages. Dit is niet per se negatief, maar ik moest er wel even aan wennen.

Je volgt de zaak van Ralph Bergveld van eerste aanleg tot en met de verwijzing van de Hoge Raad naar het hof Amsterdam om de zaak na cassatie inhoudelijk af te doen. Het alter ego van Spong, Charles Fitzroy Spinning, komt pas bij de cassatieprocedure in beeld. Dat Spinning dezelfde persoon moet voorstellen als Spong is wel duidelijk. Dit heeft Spong ook verklaard tegenover het AD.[i] In eerste en tweede aanleg wordt Ralph door andere advocaten bijgestaan. Persoonlijk vind ik de beschrijving van de procedures in eerste en tweede aanleg saai. Omdat Spong ervoor heeft gekozen ook persoonlijke dingen te vertellen over hemzelf/Spinning, zorgt dit ervoor dat het boek vanaf cassatie als het ware een extra dimensie krijgt ten opzichte van de beschrijvingen van eerste en tweede aanleg. Om het verhaal meer eenheid te geven had er wat mij betreft ook voor gekozen kunnen worden om eerste en tweede aanleg weg te laten en tijdens de beschrijving van de cassatieprocedure, alleen waar nodig, delen uit eerste en tweede aanleg te beschrijven.

Dat Spong tijdens de beschrijving van de cassatieprocedure persoonlijke dingen verteld, zorgt er ook voor dat het boek naar mijn mening interessanter wordt. Het maakt het lezen leuker en je voelt je wat meer verbonden met het verhaal. Ook levert Spong kritiek op verschillende instanties. Zo neemt Spong geen blad voor de mond over de rechtspraak van het Hof voor de Rechten van de Mens over de eisen van een eerlijk proces. Hij noemt deze rechtspraak ‘allemaal slappe hap’. Daarnaast heeft Spong kritiek op het ‘bureaucratisch kwaad’ bij penitentiaire inrichtingen met betrekking tot het plannen van en afspraak met een cliënt in een penitentiaire inrichtingen en de negatieve houding tegenover advocaten als zij een bezoek brengen aan hun cliënt in de penitentiaire inrichting. Naast kritiek op nog meer instanties, kan kritiek op de Nederlandse Orde van Advocaten ook niet achterwege blijven. Volgens Spong voeren bemoeizucht en controle de boventoon bij de Orde en duiden de regels die de Orde stelt op ‘een ernstig geval van regelfetisjisme’. Of deze kritiek nu wel of niet op zijn plaats is en of je het er nu wel of niet mee eens bent c.q. kan zijn, naar mijn mening draagt het bij aan de leesbaarheid van het boek.

Zoals al naar voren is gebracht, is het boek gebaseerd op een waargebeurde zaak, de zaak van Dirk V., die Spong tijdens en na cassatie heeft behandeld. Volgens Spong is een deel fictie, maar er wordt ook veel gebruik gemaakt van geciteerde stukken uit de processtukken van de zaak van Dirk V. Ik denk dat het grotendeels op waarheid is gebaseerd en dat enkel de achtergrondinformatie fictie is. Wat nu precies wel en niet waargebeurd is, doet er echter niet veel toe. Het is heel interessant om, vanuit het perspectief van de advocaat, te lezen hoe zo’n strafzaak nu precies gaat.

Bovendien vond ik het een leuk detail dat de Hoge Raad in de zaak van Dirk V. heeft geoordeeld dat een verklaring afgelegd onder hypnose niet (meer) gebruikt mag worden als wettig bewijsmiddel. De Hoge Raad overwoog hiertoe onder meer dat het de vraag is of een onder hypnose afgelegde verklaring in vrijheid is afgelegd nu het van algemene bekendheid is dat de bewustzijnstoestand veranderd onder hypnose. Daarnaast speelde mee dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat geen zekerheid bestaat omtrent de objectieve betrouwbaarheid van onder hypnose afgelegde verklaringen en dat in het algemeen aan de betrouwbaarheid van dergelijke verklaringen moet worden getwijfeld.[ii]

Voor mensen die niet specifiek geïnteresseerd zijn in de strafrechtpraktijk, maar graag een spannend boek willen lezen, is De Uitvaartverzorger geen aanrader. Voor rechtenstudenten en andere mensen die daar nu juist wel in geïnteresseerd zijn, is De Uitvaartverzorger echt een aanrader. Het boek geeft je een kijkje in de strafrechtpraktijk op een manier waar je anders alleen mee te maken krijgt als strafrechtadvocaat.

Op 16 november 2016 zal Gerard Spong een lezing komen geven, onder andere over zijn boek De Uitvaartverzorger. De lezing is georganiseerd door Livius, de kamer voor rechtsgeleerdheid van Magister JFT. Onder de deelnemers van de lezing wordt één gesigneerd exemplaar van De Uitvaartverzorger verloot. Als je je hebt aangemeld voor de lezing, like dan de Facebook-pagina van SecJure en like & share het promotiebericht voor de lezing op de Facebook-pagina van SecJure om kans te maken op een gesigneerd exemplaar van De Uitvaartverzorger. De winnaar wordt tijdens de lezing bekend gemaakt.

 


[i] Peter Groenendijk, ‘Toen m’n nichtje stierf, stond ik ineens aan de andere kant’, Algemeen Dagblad 28 augustus 2016. Beschikbaar via http://www.ad.nl/nieuws/toen-m-n-nichtje-stierf-stond-ik-ineens-aan-de-andere-kant~aeac1cda/.

[ii] HR 17 maart 1998, NJ 1998/798, rov. 5.2-5.5.